Fundusze Unijne 2014-2020 w Polsce

W nowej propozycji budżetowej UE przewidziane dla Polski środki na realizację polityki spójności wynoszą 82,5 mld euro. Oznacza to, że w najbliższych latach Polska pozostanie największym beneficjentem polityki spójności UE spośród wszystkich państw członkowskich. 

Nowa perspektywa 2014-2020 zakłada że, projekty podlegające wsparciu będą musiały odpowiadać dziedzinom najbardziej istotnym w kontekście rozwoju kraju. Zatem dotacje unijne będzie można pozyskać na: 

• badania naukowe i ich komercjalizację;
• innowacje i powiązania pomiędzy sferą B+R a przedsiębiorstwami;
• kluczowe połączenia drogowe (autostrady, drogi ekspresowe) oraz transport przyjazny środowisku (kolej, komunikacja publiczna);
• cyfryzację kraju (e-usługi administracji, szerokopasmowy dostęp do Internetu);
• zieloną energię (odnawialne źródła energii, efektywność energetyczna);
• aktywizację zawodową i rozwój kapitału społecznego. 

Zasadniczym czynnikiem decydującym o wyborze danego projektu do dofinansowania będzie jego wpływ na jak najlepsze wykorzystanie potencjału regionów. Promowane będą także przedsięwzięcia wprowadzające innowacyjne rozwiązania na rynek, z których efektów można korzystać długofalowo. 

Jednymi z ważniejszych odbiorców wsparcia oferowanego w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020 są przedsiębiorcy. Kluczową kwestią w odniesieniu do pytania  jaki rodzaj projektu może zostać dofinansowany – jest wielkość przedsiębiorstwa. Poniżej zaprezentowany schemat przedstawia główne obszary wsparcia dla Polski z podziałem, na kategorie przedsiębiorstw, w zależności od wielkości: mikro, małe, średnie (MŚP) oraz duże przedsiębiorstwa, które mogą podjąć inwestycję w odpowiednim kierunku.

1. Program Infrastruktura i Środowisko - w nim duże firmy będą miały możliwość skorzystania ze wsparcia przeznaczonego na inwestycje wspierające przejście na gospodarkę niskoemisyjną, zwiększenie efektywności energetycznej, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.
2. Program Inteligentny Rozwój (następca Innowacyjnej Gospodarki) - ukierunkowany jest na rozwój innowacyjności polskiej gospodarki głównie poprzez pobudzenie badań i rozwoju oraz transferu wyników badań do gospodarki. Hasłem przewodnim Programu jest „wsparcie projektów od pomysłu do rynku”. Program ten pozwoli dużym firmom realizować innowacyjne projekty polegające na współpracy przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi w celu komercjalizacji wyników prac badawczych oraz umożliwi zwiększenie nakładów na badania i rozwój w przedsiębiorstwach. Stworzony system zachęt pozwoli zatem na kreowanie popytu przedsiębiorstw w obszarach innowacyjności i działalności badawczo-rozwojowej.
3. Program Wiedza, Edukacja, Rozwój (POWER), (następca Kapitału Ludzkiego) – w jego ramach możliwa będzie realizacja projektów polegających na organizacji szkoleń dla pracowników, zatem zapewniony będzie rozwój kompetencji i umiejętności kadr.
4. Program Polska Cyfrowa (brak odpowiednika we wcześniejszym okresie) - skierowany do sektora publicznego. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni uzyskają środki na budowę, rozbudowę, lub przebudowę sieci dostępu do szybkiego Internetu, a także wsparcie e-administracji i e-usług we współpracy z samorządami i administracją rządową. Ponadto jednostki samorządu terytorialnego (JST) w ramach powyższego Programu będą mogły realizować działania zmierzające do e-integracji, e-aktywizacji na rzecz zwiększenia aktywności oraz jakości korzystania z Internetu.
5. Program Polska Wschodnia – obejmuje swoim zasięgiem makroregion wschodni, w którego skład wchodzi 5 województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie oraz warmińsko-mazurskie. Duże firmy w ramach tego Programu będą mogły skorzystać ze wsparcia przeznaczonego na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, tworzenie oraz rozwój zaplecza badawczo-rozwojowego, projekty wykorzystujące eko-innowacyjność oraz efektywność energetyczną, czego efektem będzie wdrażanie innowacji.
6. Program Pomoc Techniczna - będzie instrumentem służącym budowie potencjału instytucji odpowiedzialnych za realizację interwencji finansowanych z funduszy strukturalnych.
7. Regionalne Programy Operacyjne – w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych wsparcie będzie udzielane zgodnie z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb danego regionu. Inwestycje te mają co do zasady stanowić uzupełnienie działań krajowych w zakresie: upowszechnienia technologii informacyjnych i komunikacyjnych, badań, rozwoju technologicznego i innowacji, infrastruktury, ochrony środowiska oraz działań z zakresu energetyki i transportu.

Za rozdysponowanie unijnych środków w większym stopniu odpowiedzialne będą województwa. Znacznie więcej funduszy będzie zarządzanych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych, skoncentrowanych na inwestycjach o zasięgu lokalnym i regionalnym. W latach 2007-2013 samorządy miały do dyspozycji ok. 25% wszystkich środków przeznaczonych dla Polski, w nowej perspektywie będzie to niemal 40% całej puli. Samorządy terytorialne będą miały zatem większą samodzielność w realizacji założonych przez siebie celów rozwojowych. 

Alokacja w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych w podziale na poszczególne regiony została przedstawiona poniżej.

Procent dofinansowania określa w jakim stopniu wydatek kwalifikowalny zostanie nam zwrócony. Intensywność wsparcia jest zróżnicowana w zależności od statusu przedsiębiorcy, typu i lokalizacji projektu oraz kategorii wydatków kwalifikowalnych.

Poniższe mapy przedstawiają intensywność wsparcia w zakresie zwrotu kosztów dla mikro i małych przedsiębiorstw na projekty inwestycyjne. W odniesieniu do lat 2007-2013 intensywność pomocy publicznej określana jest zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 października 2006r. w sprawie ustalania mapy pomocy regionalnej (Dz.U. Nr 190, poz. 1402). W chwili obecnej Komisja Europejska zatwierdziła mapę pomocy regionalnej dla Polski na lata 2014-2020, która jest zgodna z Projektem Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalania mapy pomocy regionalnej dla Polski na lata 2014-2020, z dnia 07.08.2013r., które ma wejść w życie 1 lipca 2014 roku. 

Zaprezentowane na mapach pułapy wsparcia:

• ulegają zmniejszeniu o 10 punktów procentowych w przypadku realizacji projektu przez średnie przedsiębiorstwo oraz,
• ulegają zmniejszeniu o 20 punktów procentowych jeżeli projekt będzie realizowało przedsiębiorstwo duże. 

Mapa pomocy regionalnej w Polsce w latach 2007-2013, obowiązująca do 30 czerwca 2014 roku